تاریخچه سرطان در ایران
سرطان، دست کم از هزاران سال پیش، در ایران شناخته شده بوده است. شواهد باستان‌شناسی حاکی از وجود تومورهای سرطانی در بقایای انسان‌هایی است که در هزاره‌های قبل از میلاد مسیح در ایران زندگی می‌کردند.
اولین توصیفات کتبی از سرطان در ایران به نوشته‌های پزشکان یونانی و رومی مانند بقراط و جالینوس برمی‌گردد. این پزشکان از بیماری‌هایی مانند “کارسینوما” و “سارکوما” نام می‌بردند که تصور می‌شد ناشی از تجمع “اخلاط” نامتعادل در بدن هستند.
در قرون وسطی، دانشمندان مسلمان مانند ابن سینا و رازی به مطالعه سرطان ادامه دادند. آنها مشاهدات و نظریه‌های خود را در مورد علل، علائم و درمان این بیماری ارائه دادند.
در دوران مدرن، اولین بیمارستان‌های تخصصی سرطان در ایران در اوایل قرن بیستم تاسیس شد. در این زمان، روش‌های درمانی جدیدی مانند جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی به تدریج در ایران معرفی شد.
در دهه‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه تشخیص و درمان سرطان در ایران صورت گرفته است. مراکز تحقیقاتی متعددی در سراسر کشور تاسیس شده‌اند که به مطالعه علل و درمان‌های جدید سرطان می‌پردازند. همچنین، برنامه‌های غربالگری سرطان برای شناسایی زودهنگام این بیماری و افزایش نرخ بقای بیماران اجرا شده است.
با وجود این پیشرفت‌ها، سرطان هنوز هم یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و میر در ایران است. به گفته سازمان بهداشت جهانی، در سال 2020، حدود 172000 نفر در ایران بر اثر سرطان جان خود را از دست دادند.
برخی از شایع‌ترین انواع سرطان در ایران عبارتند از:
سرطان ریه
سرطان پوست
سرطان معده
سرطان سینه
سرطان روده بزرگ
عوامل متعددی در ابتلا به سرطان در ایران نقش دارند، از جمله:
مصرف دخانیات
رژیم غذایی ناسالم
کمبود فعالیت بدنی
قرار گرفتن در معرض عوامل سرطان‌زا مانند آلاینده‌های هوا و اشعه UV
عفونت‌های ویروسی مانند HPV و HBV
با افزایش آگاهی عمومی، بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی و سرمایه‌گذاری در تحقیقات، می‌توان امیدوار بود که در آینده شاهد کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران باشیم.
