دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی چیست؟
اتوکلاو آزمایشگاهی، که به آن استریلایزر بخار نیز می‌گویند، دستگاهی است که برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی با استفاده از بخار آب تحت فشار بالا استفاده می‌شود. این دستگاه میکروب‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و حتی اسپورها را که می‌توانند باعث عفونت شوند، از بین می‌برد.
اتوکلاوها در مراکز مختلفی از جمله
آزمایشگاه‌ها: برای استریل کردن ابزار و لوازم آزمایشگاهی، ظروف کشت، محیط‌های کشت و مواد شیمیایی
بیمارستان‌ها: برای استریل کردن ابزار جراحی، تجهیزات پزشکی و باندها
مطالب دندانپزشکی: برای استریل کردن ابزار و لوازم دندانپزشکی
صنایع دارویی: برای استریل کردن تجهیزات و مواد مورد استفاده در تولید دارو
آزمایشگاه‌های تحقیقاتی: برای استریل کردن ابزار و مواد مورد استفاده در تحقیقات علمی
نحوه عملکرد اتوکلاو
قرار دادن وسایل: ابتدا، وسایل و موادی که باید استریل شوند، داخل محفظه اتوکلاو قرار داده می‌شوند.
بستن درب: درب اتوکلاو به طور کامل بسته می‌شود تا از نشت بخار جلوگیری شود.
خروج هوا: هوای داخل محفظه با استفاده از پمپ تخلیه می‌شود.
تزریق بخار: بخار آب تحت فشار بالا به داخل محفظه تزریق می‌شود.
استریلیزاسیون: بخار داغ میکروب‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و اسپورها را از بین می‌برد.
کاهش فشار: پس از اتمام زمان استریلیزاسیون، فشار داخل محفظه به تدریج کاهش می‌یابد.
خروج بخار: بخار باقیمانده از محفظه خارج می‌شود.
خشک شدن: در برخی از اتوکلاوها، از یک سیستم خشک‌کن برای خشک کردن وسایل استریل شده استفاده می‌شود.
انواع اتوکلاو:
اتوکلاوها در انواع مختلفی با توجه به اندازه، نوع کارکرد و کاربرد آنها موجود هستند. برخی از رایج‌ترین انواع اتوکلاو عبارتند از:
اتوکلاوهای رومیزی: این نوع اتوکلاو کوچک و جمع و جور است و برای استفاده در آزمایشگاه‌ها و مطب‌های کوچک مناسب است.
اتوکلاوهای ایستاده: این نوع اتوکلاو بزرگتر از اتوکلاوهای رومیزی است و برای استفاده در بیمارستان‌ها و مراکز بزرگتر مناسب است.
اتوکلاوهای پیش وکیوم: این نوع اتوکلاو از یک پمپ وکیوم برای تخلیه کامل هوا از محفظه قبل از تزریق بخار استفاده می‌کند. این امر به نفوذ بهتر بخار به داخل وسایل و مواد کمک می‌کند و فرآیند استریلیزاسیون را موثرتر می‌کند.
اتوکلاوهای بخار خشک: این نوع اتوکلاو از بخار آب اشباع شده برای استریلیزاسیون استفاده می‌کند و نیازی به سیستم خشک‌کن جداگانه ندارد.
مزایای استفاده از اتوکلاو:
استریلیزاسیون موثر: اتوکلاوها یکی از موثرترین روش‌ها برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی هستند.
ایمنی: اتوکلاوها بخار آب تحت فشار بالا را برای استریلیزاسیون استفاده می‌کنند که برای انسان و محیط زیست مضر نیست.
قابلیت اطمینان: اتوکلاوها دستگاه‌های قابل اعتمادی هستند که می‌توان از آنها برای استریل کردن طیف گسترده‌ای از وسایل و مواد استفاده کرد.
کاربری آسان: اتوکلاوها معمولاً کاربری آسان دارند و می‌توان با آموزش مختصری از آنها استفاده کرد.
معایب استفاده از اتوکلاو:
هزینه بالا: اتوکلاوها می‌توانند دستگاه‌های گران‌قیمتی باشند، به خصوص مدل‌های پیشرفته‌تر.
نیاز به نگهداری: اتوکلاوها به نگهداری منظم مانند تمیز کردن و کالیبراسیون نیاز دارند.
حساسیت به برخی مواد: برخی از مواد مانند پلاستیک و لاستیک ممکن است در اثر گرمای زیاد داخل اتوکلاو آسیب ببینند.
